علائم اگزما در کودکان چیست؟ دلایل و راههای پیشگیری


بیماری اگزما در کودکان، یک بیماری پوستی شایع اما ناراحت کننده در نوزادان و کودکان است. در این بیماری یا حساسیت پوستی، عوامل ژنتیکی و محیطی منجر به خارش و بثورات خشک در قسمتهای مختلف بدن کودک شما میشوند. درمانی برای آن وجود ندارد، اما میتوانید علائم فرزندتان را با کرم و داروهای مختلف تسکین دهید.
در این مقاله به شما کمک میکنیم با این وضعیت در کودکان بیشتر آشنا شوید، علائم و علتهای آن را بشناسید و درباره درمان و مدیریت آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.
مقدمه و شناخت بیماری
اگزما در کودکان چیست؟
به طور کلی، اگزما به پوست خشک با بثورات خارشدار گفته میشود. اگزما یک اختلال پوستی ارثی و مزمن است که بیشتر در نوزادان یا کودکان بسیار خردسال دیده میشود و اغلب در سال اول زندگی شروع میشود و بیشتر پیش از ۵ سالگی دیده میشود. اگزما مسری نیست.
اگزما در بسیاری از کودکان با بزرگ شدن بهبود مییابد، اما در برخی دیگر ممکن است تا نوجوانی یا بزرگسالی ادامه یابد. آکادمی پوست آمریکا تخمین میزند که ۱۰ تا ۲۰ درصد از کودکان در جهان و تا ۲۰ درصد از نوزادان، درگیر اگزما هستند.
انواع اگزما در کودکان
انواع مختلفی از اگزما وجود دارد. درماتیت آتوپیک، درماتیت تماسی، اگزمای دیسهیدروتیک و درماتیت سبورئیک که در نوزادان به عنوان «کلاه گهواره» نیز شناخته میشود، شایعترین انواع اگزما هستند که کودکان را تحت تأثیر قرار میدهند. اگزما، به ویژه درماتیت آتوپیک، اغلب در شش ماه تا پنج سال اول زندگی کودک ظاهر میشود.

Seborrheic dermatitis (seb-uh-REE-ick dur-muh-TIE-tis) occurs in areas of the body where there are a lot of oil-producing glands such as the scalp, nose and back. In infants, seborrheic dermatitis usually appears on the scalp and is commonly known as “cradle cap.” In older children and adults, seborrheic dermatitis on the scalp is typically called dandruff.
درماتیت سبورئیک در مناطقی از بدن که غدد تولید کننده چربی زیادی وجود دارد مانند پوست سر، بینی و پشت رخ میدهد. در نوزادان، درماتیت سبورئیک معمولاً روی پوست سر ظاهر میشود و معمولاً به عنوان «کلاه گهواره» شناخته میشود. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان، درماتیت سبورئیک روی پوست سر معمولاً شوره سر نامیده میشود. (منبع)
چه کودکانی بیشتر در معرض اگزما هستند؟
اگزما ناشی از تعامل پیچیده استعداد ژنتیکی و محیط کودک است. میدانیم که اگزما معمولاً در خانوادههایی که مستعد ابتلا به سایر بیماریهای آتوپیک مانند آلرژی غذایی، آسم و تب یونجه هستند، شایعتر است. افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک ممکن است فاقد پروتئینهای خاصی در پوست باشند که منجر به حساسیت بیشتر میشود.
کودکانی که والدین مبتلا به اگزما دارند، احتمال بیشتری دارد که مبتلا به اگزما شوند. اکثر کودکانی که اگزما دارند، علائم این بیماری را در سال اول زندگی نشان میدهند و شدت آن کم و زیاد میشود.
علائم و علتها
علائم اگزما در کودکان چیست؟
علامت اصلی اگزما خارش است. این خارش در شب میتواند منجر به اختلال خواب و تحریکپذیری شود.
پوست کودک شما ممکن است خشک، ترک خورده و دردناک به نظر برسد. ممکن است اگزما، شبیه بثورات پوستی باشد.
اگر کودک شما پوست سفیدی دارد، اگزما ممکن است پوست را قرمز کند. در پوستهای سیاه یا قهوهای، اگزما میتواند پوست را قهوهای تیره، بنفش یا خاکستری کند. تشخیص اگزما روی پوست سیاه یا قهوهای دشوار است.
همچنین ممکن است جای خراش و خونریزی داشته باشند. اگر پوست کودک ملتهب یا عفونی باشد، ممکن است مرطوب به نظر برسد.
اگزما معمولاً در نواحی زیر یافت میشود:
- روی صورت
- در چینهای گردن، مفاصل آرنج و پشت زانوها
- روی دستها
اما هر ناحیهای از پوست کودک شما میتواند تحت تأثیر قرار گیرد.
اگزمای کودکان چه تاثیری روی پوست کودک دارد؟
اگزما پوست کودک را خشک، خارشدار و قرمز میکند. اما علاوه بر خارش پوست، میتواند باعث آلرژیهای شدیدتری شود؛ زیرا سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند، میتواند باعث تاول شود و موانع پوستی که از بیماریهای پوستی محافظت میکنند را از بین ببرد. خوشبختانه، هم علائم خفیف و هم شدید اگزما در نوزادان و کودکان قابل پیشگیری و درمان است.
آیا اگزما در کودکان مسری است؟
خیر، اگزما در کودکان مسری نیست. اگزما یک بیماری مزمن پوستی است که باعث التهاب، قرمزی و خارش میشود، اما از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود.
علت اگزما در کودکان چیست؟
ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی باعث اگزمای نوزاد میشود.
ژنتیک
کودکانی که سابقه خانوادگی آلرژی فصلی، آسم یا درماتیت آتوپیک دارند، بیشتر احتمال دارد که به این بیماری مبتلا شوند.
بسیاری از کودکان و نوزادان مبتلا به اگزما، مقدار کافی از پروتئین خاصی به نام فیلاگرین را ندارند. این پروتئین مسئول تشکیل یک سد محافظ بین پوست و محیط اطراف است. بدون فیلاگرین کافی، لایه بالایی پوست (اپیدرم) به درستی کار نمیکند و کودک شما در حفظ رطوبت پوست خود مشکل خواهد داشت.
عوامل محیطی
ژنتیک تنها بخشی از معادله است. محرکهای محیطی میتوانند اگزما را بدتر کنند. قرار گرفتن در معرض چیزهای مختلف در محیط اطراف میتواند باعث شعلهور شدن اگزما شود. مواد محرک و آلرژنها میتوانند از پوست عبور کنند. سپس، علائم اگزما میتوانند ایجاد شوند.
چه چیزی باعث شروع علائم اگزما کودکان می شود؟
پوست هر کودک منحصر به فرد است و میتواند به عوامل محرک مختلفی در محیط خود واکنش نشان دهد. برخی از رایجترین عوامل محرک عبارتند از:
- آلرژنها، مانند شوره حیوانات خانگی، گرد و غبار، گرده و برخی غذاها
- لوازم مربوط به کودک، مانند دستمال مرطوب، پودر یا لوسیونهای معطر
- پارچهها، مانند لباس، ملحفه و پتو
- وسایل خانگی، مانند صابون، شامپو و مواد شوینده لباسشویی
- عفونتها، مانند سرماخوردگی
- عوامل مربوط به دما، مانند گرما، هوای خشک و عرق
اگر بتوانید بفهمید چه چیزی باعث اگزمای کودک شما میشود، میتوانید راههایی برای جلوگیری از آن پیدا کنید. این کار احتمالا تعداد دفعات عود اگزما در کودک شما را کاهش دهد.
آیا غذاها میتوانند باعث بروز اگزما در کودکان شوند؟
آلرژیهای غذایی معمولاً باعث اگزما نمیشوند. اما پوستی که از قبل به دلیل اگزما ملتهب شده، ممکن است با غذاهای خاصی تحریک شود. اگر فکر میکنید فرزندتان آلرژی غذایی دارد، با پزشک عمومی یا متخصص اطفال این موضوع را مطرح کنید و او در صورت لزوم، فرزندتان را به یک متخصص آلرژی ارجاع میدهد.
میتوانید غذاهایی که کودکتان مصرف میکند را ثبت کنید تا بررسی کنید که آیا ارتباط واضحی بین غذاهای خاص و بدتر شدن اگزما وجود دارد یا خیر.
گروههای غذایی را از رژیم غذایی فرزندتان حذف نکنید، مگر اینکه پزشک متخصص به شما توصیه کرده باشد. چون انجام خودسرانه این کار میتواند بر رشد و نمو کودک شما تأثیر بگذارد.
تشخیص و آزمایشها
تشخیص اگزما کودکان چگونه است؟
متخصص اطفال معمولاً میتواند با معاینه فیزیکی، اگزما را تشخیص دهد. ظاهر و محل بثورات روی پوست کودک شما میتواند به تشخیص کمک کند. پزشک همچنین ممکن است در مورد محصولاتی که استفاده میکنید یا سایر عوامل محیطی که ممکن است باعث اگزمای کودک شما شوند، از شما سؤالاتی بپرسد.
درصورتیکه کودکتان علائم اگزما دارد، در اسرع وقت به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. درمان زودهنگام میتواند از بدتر شدن اگزما و دشوار شدن درمان جلوگیری کند.
اگر علائم کودک شما شدید باشد یا مرتباً عود کند، متخصص اطفال ممکن است شما را به یک متخصص پوست یا متخصص آلرژی ارجاع دهد.
درمان و داروها
اگزما در کودکان چگونه درمان میشود؟
برای اکثر انواع اگزما، از جمله اگزمای آتوپیک، مدیریت عود بیماری به این اصول اولیه بستگی دارد:
- محرکهای خاص اگزما در فرزندتان را بشناسید تا از قرار گرفتن در معرض آنها جلوگیری کنید.
- یک برنامه روزانه حمام کردن و مرطوب کردن را برای محافظت از پوست و حفظ رطوبت اجرا کنید.
- از داروهایی که پزشک توصیه کرده، به طور مداوم و طبق تجویز برای مهار علائم استفاده کنید.
هیچ درمانی برای از بین بردن اگزما وجود ندارد، اما درمانهایی برای کنترل آن وجود دارد و روشهای جدیدتر و بیشتری نیز در حال اضافه شدن است. این درمانها شامل داروهای بدون نسخه، داروهای موضعی تجویزی، فتوتراپی و سرکوبکنندههای سیستم ایمنی هستند.
پزشک شما ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- لوسیون، کرم یا پماد مرطوبکننده
- کرمهای استروئیدی – برای کمک به کاهش خارش و قرمزی
- آنتیهیستامینها – برای کاهش خارش، تا کودک شما بتواند بخوابد
- باندهای نخی – برای جلوگیری از ساییده شدن کرمها و جلوگیری از خاراندن ضایعه
- آنتیبیوتیکها – در صورت عفونی شدن اگزمای کودک
پوست کودک خود را تا حد امکان، حداقل ۳ یا ۴ بار در روز، مرطوب کنید.
اگزما چقدر طول میکشد؟
اگزما یک وضعیت مزمن است و نمیتوان دوره دقیقی برای آن مشخص کرد. برخی از موارد اگزما که در نوزادی شروع میشوند، تا زمان شروع مدرسه از بین میروند. برخی دیگر از کودکان ممکن است علائم اگزما را در دوران نوجوانی و بزرگسالی نیز داشته باشند. در هر صورت، فرزند شما ممکن است در طول زندگی خود پوست حساس داشته باشد یا علائم اگزما را تجربه کند.
آیا اگزما در کودکان خود به خود از بین میرود؟
کودک شما برای از بین رفتن کامل اگزما به درمان نیاز دارد. بهترین درمان، مرطوب کردن پوست است. استفاده روزانه یا چند بار در روز از مرطوبکننده، پوست کودک شما را هیدراته نگه میدارد.
پیشگیری، مدیریت و کنترل
چگونه میتوان از اگزما کودکان پیشگیری کرد؟
از آنجا که عوامل ژنتیکی در بروز اگزما در نوزادان نقش دارند، هیچ راهی برای پیشگیری کامل از این بیماری وجود ندارد. اما میتوانید با انجام موارد زیر به کودک خود کمک کنید تا خطر بروز علائم در او کاهش یابد:
- اجتناب از عوامل محرک، مانند مواد تحریککننده و آلرژنها
- استفاده روزانه از مرطوبکننده برای کودک
- حمام کردن کودک به مدت پنج تا ده دقیقه با آب گرم (نه داغ)
- انتخاب مرطوبکنندهها یا پمادهای مخصوص کودکان و نوزادان
تفاوت بین اگزما در کودکان و آکنه
علائم اگزما و آکنه در کودکان و نوزادان میتواند مشابه به نظر برسد، اما تفاوتهایی بین این دو بیماری وجود دارد. آکنه باعث ایجاد جوش روی پوست کودک میشود. اگزما باعث ایجاد ضایعات خشک و خارشدار روی پوست میشود که به صورت بثورات پوستی ظاهر میشوند.
زندگی با اگزما در کودکان
چطور به کودک دچار اگزما کمک کنیم؟
همانطور که گفتیم، اگزما درمانی ندارد؛ اما میتوانید با انجام یک سری کارها به مدیریت شرایط و بهبود ناراحتی کودکتان کمک کنید.
کارهایی که میتوانید برای کمک به اگزمای آتوپیک انجام دهید (بایدها – نبایدها)
- ناخنهای کودک را کوتاه نگه دارید تا آسیب ناشی از خاراندن کاهش یابد.
- برای شستشو، از یک جایگزین به جای صابون استفاده کنید.
- کودک را در مدت کوتاه و با آب ولرم حمام کنید.
- بعد از حمام، قبل از استفاده از مرطوب کننده، کودک را خشک کنید تا رطوبت مرطوبکننده را حفظ کنید.
- هنگام شستن لباس یا ملحفه از مواد شوینده غیر بیولوژیکی و یک دور آبکشی مضاعف استفاده کنید.
- فقط از کرمی که پزشک شما توصیه کرده است استفاده کنید.
- بعد از شنا کودک را حمام کرده و پوست را با حوله در جهت رشد مو خشک کنید.
- لباسهای کودکتان از پارچههای خنک و ضد تعریق مانند پنبه باشد.
- دمای اتاق کودک را در حدود 18 درجه سانتیگراد نگه دارید.
- کودکتان را از هر کسی که تبخال دارد دور نگه دارید – ویروس تبخال میتواند باعث عفونت اگزما شود.
- در محلهایی که کودک زیاد آن را میخاراند، از مرطوب کننده بیشتری استفاده کنید.
- از انگشتان خود برای برداشتن کرم مرطوبکننده از ظرفش استفاده نکنید، زیرا ممکن است با این کار باکتریها را وارد بدن کودک کنید – به جای این کار، از یک قاشق تمیز استفاده کنید.
- حوله را روی بدن کودک نکشید، زیرا این کار ممکن است اگزما را بدتر کند.
- از چیزهایی که اگزمای کودکتان را بدتر میکنند مانند صابون، مواد شوینده، برخی پارچهها یا حیوانات خانگی اجتناب کنید.
- رژیم غذایی کودک را مگر در صورت توصیه پزشک، تغییر ندهید.
راهنمای مراجعه به پزشک
چه زمانی برای اگزما به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتیکه کودکتان اولین بار است که دچار اگزما شده، یا اگزما به همراه یکی از شرایط زیر را دارد، به پزشک مراجعه کنید:
- دچار عود بیماری شده و پس از ۲ تا ۳ روز درمان منظم بهبود نیافته است.
- پوست او دچار ترشح، پوسته پوسته شدن یا ترک خوردگی شده است، یا اگر ناحیه اطراف اگزما قرمز به نظر میرسد یا داغ است – ممکن است پوست او عفونی شده باشد.
- علائمی دارد که شما را نگران میکند.
چه زمانی به اورژانس مراجعه کنم؟
اگر فرزندتان اگزما به همراه یکی از شرایط زیر دارد، لازم است که کمک فوری و اورژانسی دریافت کنید:
- پوست کودک تاول زده، پوسته پوسته شده، مایع از آن نشت میکند یا لکههای پر از چرک دارد.
- ضایعات دردناک، متورم یا گرم است.
- اگزمای او ناگهان بدتر یا بزرگتر میشود.
- تب بالایی دارد یا حال عمومی خوبی ندارد.
اینها میتوانند نشانههایی از عفونت اگزما یا ابتلا به یک بیماری جدیتر به نام اگزما هرپتیکوم باشند. ممکن است کودک به درمانی مانند آنتیبیوتیک نیاز داشته باشد.
توصیهای از تیم دارو دات کام به شما
ممکن است با دیدن ضایعات جدید روی پوست کودکتان، سراسیمه و نگران شوید و ندانید چه باید بکنید. احتمالا کودکتان به دلیل خارش بیقرار شود و دلتان میخواهد هرچه زودتر به او کمک کنید. بهتر است زمانی که علائم اگزما را مشاهده کردید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
هرچه درمان زودتر شروع شود، پیچیدی کمتری خواهد داشت. اگزما یک وضعیت مزمن، اما بسیار شایع است. درست است که درمانی نیست که آن را بهطور کامل از بین ببرد، اما درمانها و کارهایی برای مدیریت آن و بهبود شرایط وجود دارد. پزشک میتواند شما را در این مورد راهنمایی کند.